Fundacja rodzinna to coraz częściej wybierana forma ochrony i sukcesji majątku. Jej atrakcyjność wynika nie tylko z możliwości zaplanowania wypłat na rzecz bliskich, ale również z korzyści podatkowych. Warunkiem skutecznego działania fundacji – zarówno pod względem sukcesyjnym, jak i podatkowym – jest jednak właściwie przygotowany statut oraz przemyślana strategia wypłat. W tym artykule wyjaśniamy, dlaczego statut fundacji rodzinnej to nie tylko formalność, ale fundament bezpieczeństwa podatkowego.

Dlaczego fundacja rodzinna potrzebuje statutu?

Statut fundacji rodzinnej to podstawowy dokument określający zasady funkcjonowania fundacji, strukturę jej organów, sposób zarządzania majątkiem oraz prawa beneficjentów. Co istotne – to właśnie statut wpływa na sposób opodatkowania świadczeń oraz ocenę zgodności działań fundacji z przepisami prawa podatkowego.

Fundacja rodzinna, aby mogła korzystać z preferencji podatkowych, musi funkcjonować w zgodzie z ustawą – a to właśnie statut wyznacza ramy jej działania.

Kluczowe elementy statutu fundacji rodzinnej

Przy tworzeniu statutu warto zadbać o to, by znalazły się w nim m.in.:

• precyzyjny cel fundacji rodzinnej (związany z zarządzaniem majątkiem i wspieraniem beneficjentów),
• jasno określeni beneficjenci lub zasady ich wskazywania,
• szczegółowe reguły wypłat świadczeń – ich forma, częstotliwość, warunki,
• procedura aktualizacji listy beneficjentów,
• regulacje dotyczące zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta,
• mechanizmy zarządzania płynnością fundacji i majątkiem,
• zasady zmiany statutu oraz przeznaczenie mienia po rozwiązaniu fundacji.

Te elementy mają bezpośredni wpływ na to, czy fundacja będzie uznana za działającą w zgodzie z przepisami, czy też może zostać zakwestionowana przez organy podatkowe.

Fundacja rodzinna a podatki – strategia wypłat a opodatkowanie

1. Kto może być beneficjentem?

• Członkowie najbliższej rodziny (grupa zerowa) – wypłaty są zwolnione z PIT, a fundacja płaci jedynie 15% CIT.
• Dalsi krewni i osoby niespokrewnione – wypłaty są dodatkowo obciążone 15% PIT po stronie beneficjenta.

2. Formy świadczeń

Statut powinien przewidywać, czy świadczenia mają charakter pieniężny, rzeczowy (np. nieruchomości, udziały), jednorazowy czy cykliczny. Każdy z tych wariantów może mieć inne konsekwencje podatkowe.

3. Działalność gospodarcza fundacji

Fundacja rodzinna nie może prowadzić działalności wykraczającej poza ustawowy katalog. W przeciwnym razie traci preferencje podatkowe, a jej dochody mogą zostać objęte 25% CIT.

Jak przygotować bezpieczny statut?

• Konsultuj statut z doradcą podatkowym i prawnym – to inwestycja w bezpieczeństwo.
• Zadbaj o elastyczność – w zakresie zmiany beneficjentów, strategii wypłat i zarządzania majątkiem.
• Zaprojektuj mechanizmy kontroli – np. radę protektorów lub zatwierdzanie wypłat przez organ nadzorczy.
• Przewiduj zasady zarządzania płynnością – np. poprzez politykę inwestycyjną zapisaną w statucie.