Branża kredytów walutowych znów jest w centrum uwagi. Tym razem nie chodzi o franki, lecz o kredyt w euro, który przez lata wydawał się stabilniejszy i bezpieczniejszy. Dziś coraz więcej tzw. eurowiczów zaczyna dostrzegać, że ich umowy również mogą zawierać klauzule niedozwolone, a więc dają podstawy do wszczęcia procesu z bankiem albo co najmniej do negocjacji ugody. Każdy kredytobiorca może przygotować się do dochodzenia swoich praw, pod warunkiem że wie, czego szukać, jak czytać umowę i jakie kroki zaplanować przed złożeniem pozwu.

Kredyt w euro: dlaczego coraz częściej trafia pod lupę

Kredyty w euro były przez lata sprzedawane jako rozsądna alternatywa dla kredytów frankowych. Niższe oprocentowanie, stabilna waluta, przewidywalność – tak brzmiał marketingowy obraz. Rzeczywistość bywa jednak bardziej skomplikowana. Wielu eurowiczów spłaca dziś raty, które zależą od kursu EUR, a mechanizmy przeliczeń stosowane przez bank okazały się nie do końca przejrzyste. Właśnie tu pojawia się problem. Jeżeli bank ustalał kurs w sposób jednostronny albo umowa nie wyjaśniała jasno zasad waloryzacji, to taka konstrukcja może zostać uznana za abuzywną, czyli niedozwoloną. A to otwiera drogę do zakwestionowania umowy i pozwala złożyć pozew w sprawie euro.

Kiedy eurowicz może iść do sądu?

Sprawa sądowa ma sens tylko, gdy istnieje podejrzenie, że elementy umowy naruszają prawa konsumenta. W praktyce oznacza to kilka częstych sytuacji:

• zastosowanie klauzul niedozwolonych związanych z przeliczeniami kursowymi,
• brak precyzyjnego określenia, jak bank ustala kurs EUR dla wypłaty i spłaty kredytu,
• konstrukcję umowy, która przerzuca całość ryzyka walutowego wyłącznie na kredytobiorcę,
• niejasne zasady waloryzacji i jednostronne tabele kursowe,
• sytuacje, w których klient nie został wystarczająco poinformowany o ryzyku kursowym.

Jeśli którykolwiek z tych elementów pojawia się w twojej umowie, masz podstawę, by przynajmniej rozważyć proces z bankiem. Z pomocą powinna ci przyjść kancelaria prawna, bo batalia z bankiem nie jest prostą sprawą, ale zanim pójdziesz do prawnika, musisz prześwietlić swoją umowę kredytową. Do dyskusji z ekspertem będą potrzebne ci:

1. pełna umowa kredytu,
2. regulamin i załączniki,
3. harmonogramy spłat od początku trwania kredytu,
4. historia spłat z przeliczeniami kursowymi,
5. aneksy i zmiany umowy,
6. korespondencja z bankiem dotycząca kredytu.

Dopiero analiza tych materiałów pozwala ustalić, czy i gdzie ukryte są klauzule problematyczne.

Klauzule niedozwolone: co to właściwie znaczy?

Klauzule niedozwolone (abuzywne) to zapisy, które naruszają równowagę stron, są niejasne, nieprecyzyjne albo pozwalają jednej stronie (tutaj bankowi) kształtować zobowiązanie kredytobiorcy według własnego uznania. W kontekście kredytów w euro najczęściej dotyczy to mechanizmu przeliczeń walutowych. Jeżeli bank mógł samodzielnie ustalać kurs euro bez określenia obiektywnych zasad, to sądy coraz częściej uznają takie klauzule za abuzywne. A wtedy znika mechanizm indeksacji lub denominacji, co może prowadzić do unieważnienia umowy w całości albo ewentualnego przeliczenia kredytu bez wadliwej klauzuli. W praktyce to oznacza realne pieniądze – zwroty nadpłat, a czasem zakończenie umowy.

Pozew czy ugoda? Dwie drogi, dwa scenariusze

Każdy eurowicz powinien rozważyć oba warianty, bo każdy ma swoje plusy i minusy.

• Proces z bankiem daje szansę na unieważnienie umowy i odzyskanie sporych środków. Trwa jednak długo. Banki bronią się intensywnie. Sąd bada każdy szczegół. To rozwiązanie ma sens, jeśli twoja umowa zawiera ewidentne klauzule niedozwolone, wysokość roszczeń jest duża, a tobie zależy na trwałym rozwiązaniu umowy.
• Ugoda z bankiem bywa szybsza, ale często mniej korzystna finansowo niż wyrok. Można ją rozważyć, gdy chcesz szybko ustabilizować swoją sytuację, nie zależy ci na pełnym unieważnieniu albo twoja sytuacja finansowa nie pozwala na długi spór w sądzie.

Jeśli spłacasz kredyt w euro i masz poczucie, że coś w twojej umowie nie gra, zrób pierwszy krok. Przygotuj dokumenty, sprawdź mechanizm przeliczeń, skonsultuj klauzule z prawnikiem. Czasem wystarczy jedna wadliwa formuła przeliczenia kursu, żeby otworzyć drogę do odzyskania dużych pieniędzy i uporządkowania swojej sytuacji finansowej.