Procent składany jest jednym z najważniejszych pojęć w finansach i jednocześnie jednym z tych mechanizmów, które mają ogromny wpływ na to, ile pieniędzy możemy zgromadzić na emeryturę. Choć brzmi jak skomplikowane pojęcie z dziedziny matematyki, jego działanie da się wytłumaczyć bardzo prosto – procent składany sprawia, że odsetki również pracują na przyszłe zyski. Dzięki temu kapitał rośnie coraz szybciej, a im dłuższy horyzont inwestycyjny, tym klarowniej widać różnicę w inwestowaniu z procentem składanym i bez niego . To właśnie dlatego tak często podkreśla się znaczenie rozpoczęcia inwestowania jak najwcześniej, nawet jeśli początkowo kwoty jakimi dysponujemy mogą nie robić wrażenia.

Czym jest procent składany

Procent składany to nic innego jak naliczanie odsetek nie tylko od wpłaconego kapitału, ale również od wszystkich wcześniej naliczonych zysków. W praktyce wygląda to tak, że kwota rośnie z roku na rok coraz szybciej, bo baza do obliczania kolejnych odsetek staje się coraz większa. Ma on zastosowanie w różnych instrumentach finansowych – przykładem są akumulacyjne fundusze ETF oparte o akcje lub kurs kryptowalut . Klasyczne obligacje z kapitalizacją odsetek również wykorzystują ten efekt, ponieważ regularnie dopisywane odsetki powiększają wartość nominalną, od której naliczane są kolejne przychody. Z czasem ten pozornie prosty mechanizm staje się jednym z najważniejszych czynników budujących realny majątek inwestora.

Jak procent składany działa na konkretnych liczbach

Załóżmy najpierw, że inwestor wpłaca 10 tysięcy zł jednorazowo i nic więcej nie dokłada. Jeśli roczna stopa zwrotu wyniesie 5 procent, to przy rocznej kapitalizacji odsetek po 10 latach jego kapitał urośnie do około 16 288 zł. Wzrost nie jest spektakularny, ale to dopiero początek. Gdy ten sam inwestor poczeka 30 lat, ta sama jednorazowa wpłata urośnie do ponad 43 tysięcy zł, mimo że nic nie dopłacał przez cały okres. 33 tys. z tej kwoty to odsetki. Dla porównania, bez procentu składanego po 10 latach wartość tej inwestycji wyniosłaby 14 050zł.

Jeszcze ciekawiej wygląda przykład z regularnymi wpłatami. Jeśli ktoś wpłaca 400 zł miesięcznie i osiąga stopę zwrotu 6 procent rocznie, po 20 latach będzie miał około 182 tysięcy zł (suma wpłat to 96 tysięcy zaś suma odsetek to ok. 86 tysięcy). Jeśli tę samą strategię utrzyma przez 35 lat, uzyska około 500 tysięcy zł. Różnica wynika nie z wyższej kwoty wpłat, lecz z czasu, który pozwala procentowi składanemu w pełni zadziałać.

Kiedy najlepiej zacząć oszczędzać

Można powiedzieć, że im wcześniej zaczniemy oszczędzać, tym większa część pracy ‘przechodzi’ na procent składany. Na początku zyski są niewielkie, często wręcz niezauważalne, ale po latach rosną coraz szybciej. To efekt śnieżnej kuli – niewielkie odsetki rosną stopniowo, aż w końcu zaczynają przyspieszać. Dla osób myślących o emeryturze oznacza to tyle, że im wcześniej zaczniemy inwestować tym lepiej.

Właśnie dlatego ktoś, kto zaczyna inwestować w wieku 25 lat niewielkimi kwotami, może na emeryturę dojść do większego kapitału niż osoba, która zacznie wpłacać dwa razy więcej, ale dopiero po czterdziestce.

Regularne wpłaty

Procent składany najlepiej działa wtedy, gdy inwestor regularnie oszczędza. Nie trzeba zmieniać strategii co kilka miesięcy ani reagować na każde wahanie rynku. Stałe, nawet niewielkie, wpłaty, prowadzą do tego, że kapitał rośnie w sposób stabilny, a z czasem zyski zaczynają przewyższać wkład początkowy.

Jak różne rodzaje inwestycji wykorzystują procent składany

W zależności od rodzaju instrumentów finansowych, na które się decydujemy, efekt procentu składanego może działać na różne sposoby. W akcjach zyski wynikają zarówno ze wzrostu kursu, jak i reinwestowanych dywidend. W obligacjach liczą się przede wszystkim odsetki, które przy niższych stopach procentowych rosną wolniej, ale wciąż się kumulują. W funduszach ETF mechanizm procentu składanego odgrywa kluczową rolę dzięki automatycznej lub ręcznej reinwestycji dywidend. ETF-y odzwierciedlają zachowanie całych indeksów, więc wzrost wartości portfela bazowego oraz regularne wypłaty dywidend z wielu spółek kumulują się w czasie. Dodatkowo niskie koszty zarządzania sprawiają, że większa część wypracowanych zysków faktycznie pracuje na inwestora, wzmacniając efekt długoterminowego narastania kapitału.

To wszystko sprawia, że strategia emerytalna powinna być dopasowana do tego, jakiego rodzaju aktywa tolerujemy oraz jak chcemy budować stabilność finansową na przyszłość.

Dlaczego emocje potrafią osłabić działanie procentu składanego

Choć cały mechanizm procentu składanego opiera się na matematyce, w praktyce największym wrogiem procentu składanego są emocje. Wahania rynku potrafią wywołać niepokój i skłaniać do pochopnych decyzji, takich jak wycofanie kapitału w momencie spadków wartości danego aktywa. Tymczasem każda przerwa w inwestowaniu osłabia efekt, który budowaliśmy przez lata.

Dlatego najlepiej działa strategia, która jest konsekwentna, przemyślana i odporna na chwilowe zawirowania rynku.

Dlaczego procent składany jest fundamentem w drodze do udanej emerytury

Jeśli popatrzymy na procent składany przez pryzmat emerytury, widać wyraźnie, że jest to główne narzędzie, które decyduje o skali kapitału, jaki uda się nam zbudować. To właśnie on sprawia, że nawet niewielkie, ale rozłożone na wiele lat, wpłaty, mogą zmienić się w solidne zabezpieczenie finansowe na przyszłość. Im szybciej zrozumiemy jego działanie, tym łatwiej będzie nam wybrać sobie strategię, która naprawdę zadziała.